Koronavirüs salgını sırasında izole hayat tercihi, tiny house’ların (küçük ev) hayatımıza girmesine neden oldu.
Römorkla çekilerek hareket ettirilebilen teker üzeri Tiny house’lar, aslında kayıtlarda karavanlar gibi bir trafik taşıtı olarak geçtiği halde giderek park ettikleri yerde bir yapı gibi hizmet ettiği görüldü.
Özellikle şehir dışında tarım arazileri üzerine yapılanan tiny house’lar kaldırılmaya başlandı.
“Tiny house” sahipleri, “Arazi benim, araç benim, niye arazimde aracımı park edemiyorum?” diye serzeniş etmeye başladı.
Ensonhaber, sorun hakkında tüm tarafların açıklamalarını bir araya getirdi ve uzman bir isimden uygulamanın hukuki boyutunu öğrendi.
Elde edilen sonuca göre, kendi arazisi bile olsa, hareket etme vasfını yitiren tiny house’lar araziye konamıyor, etrafına ek yapılar yapılamıyor. Yapılsa da bu kez imar izni gerekiyor ve tarım arazisinde böyle bir izin alınamıyor.
Tiny house sorunu büyüyor
Büyüyen bu sorun ve bilgi kirliliğini gidermek için tiny house sorununu masaya yatırdık.
Özellikle tarım arazilerinin yoğun olduğu Edirne’de, tiny house ve kaçak yapılara izin verilmiyor.
Tiny house’ların yol açtığı sorunlar
-Tiny house’lar tarım arazilerinin üzerine gelişigüzel kurularak üretimi olumsuz etkiliyor.
-Tiny house’lar, arazilere kalıcı olarak park edildiğinde tekerlekle hareket etme vasfını kaybediyor ve kullanım amacı dışına çıkıyor.
-Tarım arazisine yapılan küçük evlerin bazılarının önüne havuz yapılarak ruhsatsız ek yapılar türüyor.
-Sağlıksız yapılaşmaya neden oluyor.
-Tiny house’lar aslında bir trafik aracı iken arazi üzerine park ettiğinde yapı olarak işlem görüp, izin alması gerekiyor. Ancak arazi araç sahibine ait de olsa bir imar aracı olmadıkları için izin verilmiyor.
-Araç sahiplerinin tarımla ilgili bir iş yapmadıkları halde sadece şehirden kaçmak için bir tarla satın aldığı ve tiny house’larla buraya yerleştiği görülüyor. Böylece araziler amacı dışında kullanıma girmiş oluyor.
Kaçak yapı genelgesi yayınlandı
Edirne Valisi Yunus Sezer, Edirne’nin tarım arazilerinde tiny house ve kaçak yapılara izin vermeyeceklerini belirterek, geçtiğimiz zaman çerçevesinde muhtarlıklara genelge göndermişti.
Sahipleri bilgilendirildi
Son günlerde Saros Körfezi Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içinde tarım arazisi niteliğindeki tarla vasıflı taşınmazlarda tarımsal nitelik bozularak “tiny house” adı altında izinsiz yapılar belirlenmesi üzerine Edirne Valiliği, hem Çevre Düzen Planı hükümleri hem de Toprak Koruma Kanunu uyarınca tarım alanlarının korunması kapsamında bu yapıların kaldırılması gerektiğini sahiplerine bildirmişti.
50’den fazla ‘tiny house’ yıkıldı
Genelgenin ardından Saros Körfezi’nde bulunan ‘tiny house’ ve kaçak yapıların yıkımına başlandı. 50’den fazla ‘tiny house’ ve kaçak yapının yıkıldığı bölgede yıkım çalışmaları devam ediyor.
Edirne’de tiny house’lara karşı uygulamalar
Keşan, Saros Körfezi ve Enez bölgesi tiny house’ların en çok uygulandığı yer olarak dikkati çekiyor.
Edirne Valisi Yunus Sezer, Edirne’nin kıymetli tarım arazilerini korumak maksadıyla tiny house ve kaçak yapılara izin vermeyeceklerini söyleyerek çalışma başlattı ve araçları kaldırtıyor.
Edirne’de küçük ev sahipleri mahkemeye gidip yürütmeyi durdurma kararı alsa da Valilik, kanuna dayanarak karara itiraz ediyor.
“Sıkı denetimler yapılıyor, vatandaşların dikkatli olması gerekiyor”
Edirne Valiliği, denetimlerin süreceğine yönelik şu uyarıda bulunmuştu:
Tarım alanlarımızın korunması ve imar kirliliğinin önüne geçilmesi adına bu ve benzeri uygulamalara ilişkin denetimlerimiz sıkı bir şekilde yapılmakta olup, bu tür yasa dışı girişimler karşısında mağduriyet yaşamamak adına vatandaşlarımızın yetkili kurumlardan bilgi edinmesi ve dikkatli olması gerektiği değerlendirilmektedir.
Edirne’deki yıkım sırasında gerginlik yaşandı
Tarım arazilerinin üzerine yapılan yapıların yıkıldığı esnada, yapı sahipleri ve jandarma ekipleri tarafından gerginlik yaşanıyor.
Edirne Valiliği’nin Saros Körfezi’nde ’tiny house’ ve kaçak yapıları kaldırma kararı sonrası mülk sahipleri ile bölgede önlem alan çok sayıda jandarma ekibi arasında yaşanan gerginlik büyüyor.
Edirne’nin Keşan ilçesine bağlı Danişment köyünde bulunan karavanları ve tiny house’ları kaldırmak için Valilik kararı ile harekete geçen jandarma ve il özel idare ekipleri ile mülk sahipleri arasında yaşanan gerginlik, her gün biraz daha büyüyor.
Yürütmeyi durdurma talebi reddedildi
Evlerin sahiplerinin Edirne İdare Mahkemesi’ne yapılan yürütmeyi durdurma talebi, mahkeme tarafından, ‘tiny house’ların inşa edilen ilavelerle konut niteliği kazandığına karar vererek yürütmenin durdurulmasını reddetti.
Edirne İl Özel İdaresi: Mutlak tarım arazisi niteliğindeki tarla vasıflı taşınmazlar
Edirne İl Özel İdaresi tarafından, yaşanan olayların ardından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Son dönemlerde ilimizin en değerli turizm alanlarından olan Saros Körfezi Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi sınırları içerisinde, 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planına göre mutlak tarım arazisi niteliğindeki tarla vasıflı taşınmazlarda, tarım arazilerinin tarımsal niteliği bozularak ‘tiny house’ adı altında izinsiz yapılar yapılmaktadır. Gerek 1/25000 ölçekli Çevre Düzen Planı hükümleri, gerekse de 5403 sayılı yasa uyarınca tarım alanlarının korunması ve amaçları dışında kullanılmaması esastır.
Yanıltıcı görüntüler içeren paylaşımlara suç duyurusu
Edirne Valiliği İl Özel İdaresi, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, yaşanan olaylarla ilgili halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma ve kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engelleme suçlarından ilgili kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu şu ifadelerle duyurdu.
Sosyal medya üzerinde yer alan ve yanıltıcı görüntüler içeren paylaşımlar gerçeği yansıtmamaktadır. İdaremiz tarafından herhangi bir yıkım işlemi gerçekleştirilmemiştir. Edirne İl Özel İdaremiz tarafından halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engelleme suçlarından ilgili kişiler hakkında Keşan Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuştur.
Mülk sahipleri açıklama yaptı
Mülk sahipleri adına konuşan Avukat Feride Feyza İnan, hukukun vereceği karara insanların saygı duyacağını beyan etmesine rağmen karşılarında ne yürütmeyi durdurma kararlarını ne de mahkeme kararını beklemeyen bir İl Özel İdare ve Valilik makamı olduğunu ifade etti.
Tiny house kooperatifinin avukatı konuştu
Edirne ili Keşan ilçesi Danişment köyünde tiny house Erikli Kooperatifi’ne ait olan yerdeki yıkımla ilgili Avukat Feride Feyza İnan, herhangi bir şekilde kesinleşmiş bir mahkeme kararı olmaksızın maalesef usulsüz bir şekilde yıkım yapılmaya çalışıldığını bildirdi.
Edirne Ziraat Odası görüş bildirdi
Edirne Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Arabacı da tarım arazilerini izinsiz olarak ‘tiny house’ adı verilen küçük evlerin kurulması suretiyle işgal edilmesinin endişe verici olduğu belirterek şu ifadeleri kullandı:
Tarım dışı arazi kullanım izinlerinde Toprak Koruma Kurulunca hassasiyetle değerlendirme yapılırken, bu şekilde tarım arazilerini izinsiz olarak ‘tiny house’ adı verilen küçük evlerin kurulması suretiyle işgal edilmesi endişe vericidir.
Bu eylemler hem tarımın sürdürülebilirliğini tehdit etmekte hem de çevresel dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Bu şekilde hiçbir izin alınmadan gelecek nesillerimize borcumuz olan tarım topraklarımızın yok olmasına müsaade edilmemelidir. Nüfusun arttığı gibi tarım arazilerimiz de bir o kadar azalıyor.
Kafamıza göre bir tarla satın almak ya da oraya izinsiz bir şekilde yapı yapmak doğru değil. Bunu yerel yönetimin belirlediği yerlerde, imara açılan bölgelerde bu tarz izin verildiği şekilde yapıların yapılması ve tarım arazilerinin işgal edilmemesi gerekiyor. Tarım arazilerinde tarımsal amaçlı yapı yapılmasına izin verilebiliyor. Bu tarz alanlar için zaten tarımsal amaçlı yapılara izin veriliyor. Bugün bir ceviz işletmesi olabilir tabii ki onun da bir ihtiyacı var, ona tarımsal amaçlı izinler zaten veriliyor. Ama bunları izinsiz değil, İl Müdürlüklerimizden, Toprak Koruma Kurulu’muzdan onay alarak resmi yollarla yapması gerekiyor.
Lalapaşa Ziraat Odası öneri sundu
Tarım arazilerinde havuzların yapıldığına değinen Lalapaşa Ziraat Odası Başkanı Taner Öztürk ise “Her şey kanuna bağlansın, yapılacak yerler belli olsun.” diyerek şöyle konuştu:
Bir tarım arazisini internetten satın alıp parselleyip vermek doğru değil. Her şey kanuna bağlansın, yapılacak yerler belli olsun. Bu kişi gitsin müracaat etsin, bu tarlayı bu şekilde yapacağım desin. Özellikle depremden sonra her önüne gelen bir tane arsa almaya başladı. İstanbul’daki vatandaşlar şehirdeki emlak fiyatlarıyla tarla fiyatlarını karşılaştırıyorlar. Çok düşük olunca internet üzerinden sınırsız tarla alıyorlar.
Oda ve borsalardan ortak tinyhouse açıklaması
Keşan Ziraat Odası, bölgede sıkça görülen tinny house’ler hakkında yazılı bir açıklama yaparak, tarım arazilerine tinny house kurulması konusunda tepkilerini dile getirdi. Açıklamayaya İpsala, Keşan, Uzunköprü, Enez ziraat odaları ve ticaret borsaları ile Keşan Mahalle ve Köy Muhtarları Derneği Başkanı Abdullah Kemik katıldı.
“Kaçak yapılaşma tarımsal üretimi ve doğal dengeyi olumsuz yönde etkiledi”
Ortak basın açıklaması, İpsala Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Darcan tarafından şöyle gerçekleştirildi:
Tarım, insanlık için temel bir ihtiyaç olan gıda üretiminin sağlanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Ancak, kaçak yapılaşma tarımsal üretimi ve doğal dengeyi olumsuz yönde etkilemektedir. Son zamanlarda Edirne ilimizde tarım arazilerine izinsiz olarak konulan tiny house işgali sorunuyla ilgili konunun tarafı olarak kamuoyunu bilgilendirmek ve konuya dikkat çekmek amacıyla bu basın açıklamasını yapma gereği duyuyoruz.
“‘Tarım Dışı Kullanım İzni’ alınmadan hisseler oluşturuldu”
Ancak, son günlerde, İlimizde Tüzel Kişilikler (Kooperatif) kurularak tarım arazileri satın alındığı, bu arazilerde 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında ‘Tarım Dışı Kullanım İzni’ alınmadan ve 3194 sayılı İmar Kanunu gereği ‘İmar Planı’ yapılmadan kooperatif yönetimleri tarafından tapuda tescili mümkün olmayacak şekilde fiili hisseler oluşturulduğu, kooperatif üyesi olarak hisse satın alınması durumunda her bir hisse içine geçici veya kalıcı yapılar (konteyner, tinyhouse, vb.) konabileceği ve burada konaklanabileceği şeklinde kanuna aykırı bilgiler verilerek hisse satışı yapıldığı, hisselere tekabül eden alanların tel çit, tahta çit, vs. ile bölünerek oluşturulan ve tapuda tescili mümkün olmayan parseller arasına yollar yapılarak, kanalizasyon, su ve elektrik hattı döşenerek imar parseli gibi pazarlandığı, dolayısıyla tarım arazilerinin kullanım bütünlüğünün bozulduğu ve bitkisel üretim dışında kullanılarak tahrip edildiği ve kaçak yapılaşmaya neden olunduğu gözlemlenmektedir.
“Tarım arazileri işgal ediliyor”
Tarım alanlarına , en basitinden bir yapı yapılması dahi birçok izni gerektirmekteyken ve tarım dışı arazi kullanım izinlerinde, toprak koruma kurulunca hassasiyetle değerlendirme yapılırken, bu şekilde tarım arazilerinin izinsiz olarak tiny house adı verilen küçük evlerin kurulması suretiyle işgal edilmesi endişe vericidir. Bu eylemler, hem tarımın sürdürülebilirliğini tehdit etmekte hem de çevresel dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Bu şekilde hiçbir izin alınmadan gelecek nesillerimize borcumuz olan tarım topraklarımızın yok olmasına müsaade edilmemelidir.
“Tiny house ve kaçak yapılara izin verilmeme konusuna destek veriyoruz”
“Benim arazim var, tiny house’u koydum, istediğim gibi de kirletirim diye bir hakkınız yok”
Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Hukuk Komisyonu Üyesi ve Emlak Federasyonu (EMFED) Gayrimenkul Uzmanı Halil Güven, tiny house’ların nerelerde, hangi şartlarda kullanılabileceğini kurallara uyamayanlara verilen cezaları Ensonhaber için anlattı.
Bu konuyla ilgili 18 Ocak 2024’e kadar bizim yasal mevzuatımızda herhangi bir düzenleme yoktu. 18 Ocak’ta turizm tesislerinin niteliklerine ilişkin yönetmelik yayınlandı. Burada tayin hususlarla ilgili mobil ev olarak isimlendirildi. Tanımın en önemli özelliklerinden birisi motorlu araç tarafından çekilebilmesi. Yani eğer bu özelliği yoksa artık biz ona tiny house diyemiyoruz.
“Tarım arazisine koyanlar etrafına ilaveler yaparak amacı dışında kullanıyor”
Tarım arazilerine kurtulanların birçoğunda maalesef bu şekilde binme özelliği kaybolmuş vaziyette. Çünkü oraya yerleştirildiği zaman işte yeni ilaveler yapılıyor. Tekerlekleri sökülüp işte beton zemine kolon var veya işte demir profil üzerine yerleştirilen yer var. Eğer mobil olma özelliği kaybedilmiş ise artık biz ona tiny demiyoruz.
“Yapı gibi kullanılıyor o zaman imara uygunluk aranmalı”
Artık ona bir yapı diyoruz ve bu yapıda imara uygun olup olmadığı gibi bir sorunla karşı karşıyayız. Şu andaki gündemdeki olan yıkılmasına karar verilen veya işte medyaya yansımasına sebep olan tiny house’lar biliyorsunuz tarım arazilerine yerleştirilmiş, artık taşınma özelliğini kaybetmiş yapılardır. Bunlar imar durumu yönetmeliklerine tabidir. Eğer imar mevzuatına uygun yapmadılar ise ki çoğu zaten yapılmamıştır, bu yapılar imara aykırı yapı şeklinde değerlendirilecektir. Hukuki statüsü budur. İmarsız hiçbir yapı yapamazsınız. Yani imar izni almak durumundasınız. Ama imar işlemleri yapılmamış yerlerde işte tarım arazileri, köyün sınırları veya köyün sınırları dışındaki yerler gibi yerlerde yapılan bazı yapıların imarsız yapılmasına izin verilmiş.
“Kanundaki istisnadan yararlanmak isteniyor ama onda da valilik izni şart”
İmar ruhsatı alınmadan üç tip yapı yapılabilir denmiştir. Köy ve mezarların yerleşim alanları ve civarı ile kırsal yerleşik alanlar ve civarında yapılacak konut, tarımsal ve hayvancılık amaçlı yapılar ile müştemilat binaları yapı ruhsatı ve yapı kullanma iznine tabi değildir diyor. Yapı projelerinin fen ve sağlık kurallarına uygun olduğuna dair ilgili idare onayının alınmasından sonra muhtarlığa bildirimde bulunmak suretiyle yapılabilir. Yani şimdi bu kapsamda olması için tayin hususlar da bu kapsama girebilir. Buna girmesi için de valilik onayının alınması, ilgili idari makamlardan onay alınması ve muhtarlığa da bilgi verilmesi gerekiyor.
“Şehir dışında bile olsa izin şart”
Şimdi bu onaylar alınmadan yapılan yapılarda şehir dışında olsa da imara aykırı yapıdır. Şimdi biliyorsunuz imara aykırı yapılarda üç tür yaptırım var.
“Para cezası var”
Birincisi idari para cezası verilmesi. Yapılan yapının yerine, değerine, büyüklüğüne göre bir para cezası veriliyor ki her o para cezası da her yıl oranları değişmekte, miktarlar artmaktadır. Birincisi para cezası, ikincisi de yıkım cezasıdır.
“Yıkım cezası var”
Yani eğer imara aykırı bir yapı varsa ilgili belediyeler tarafından yıkım cezası verilir ve o bina yıkılabilir.
“Çevre kirliliğine neden olması da suç”
Diğer bir husus da Türk Ceza Kanunu’na göre İmar kirliliği suçu vardır biliyorsunuz. İmara aykırı yapı yapan kişi işte çevre kirliliğine neden olduğu için imar kirliliğine neden olma suçundan dolayı hapis cezası vardır. Bu hapis cezası da bir yıldan beş yıla kadar verilebilmektedir.
“Cezalar değişkenlik gösteriyor”
Yapıya göre yapan kişinin durumuna göre bu ceza miktarı da değişmektedir. Dediğimiz gibi eğer kaçak onay alınmadan yapılan bir tayin varsa yani daha doğrusu tayin özelliği yok edilmiş, sabit hale getirilmiş bir yapı varsa imara aykırı konuma düşecektir.
“Kullanıcılara tavsiyeler”
Bu nedenle biz bu tür kullanıcılara öncelikle şunu tavsiye ediyoruz. Önce bir eğer tayin kullanmak istiyorsanız bunun taşınabilir özelliğini yok etmeyin. İki Trafik Kanunu’ndaki kurallara uygunluğunu bozmayın ve bunu bu şekilde kullanın. Eğer sabit hale getirirseniz de getirmek düşüncesinde olursanız da gerekli izinleri, ruhsatları almanız gerekir. Eğer böyle bir ruhsatları ve izinleri almadığınız takdirde size para cezası, yıkım cezası ve hapis cezası beklemektedir.
“Tiny house’u kendi araziniz de olsa istediğinin yere koyamazsınız”
Bu hususlar bizim karavan dediğimiz bir tanımın içinde. Yani trafik, kanunlar, karayolu. Kanunu’ndaki karavan tanımının içinde. Şimdi karavanı da her yere koyamazsınız. Yani bir özel bir kişiye ait araziye koyacaksınız, izin almanız gerekir. Arazi sahibinden ya da belediyelerin veya kamu kurumlarının bunlara tahsis ettiği özel park alanları vardır. Buralara koyabilirsiniz. Yoksa her kafasına estiği yere koyamazsınız. Birinci sorun bu. Benim arazim var, tiny house koydum, istediğim gibi de kirletirim diye bir hakkınız yok.
